ابزار دقیق چیست؟

ابزار دقیق به انواع ابزارهای اندازه گیری گفته می شود که در صنعت برای اطمینان از دقت و کیفیت در ساخت قطعات، سازه ها، محصولات یا انجام فرایندها مورد استفاده قرار می گیرند.

انواع ابزار دقیق

انواع ابزار دقیق را می توان به دو دسته کلی زیر تقسیم کرد:

1. ابزار دقیق آنالوگ: این ابزارها از اجزا مکانیکی مثل وزنه، درجه، خط کش و غیره برای نشان دادن مقدار اندازه گیری شده استفاده می کنند. استفاده از آنها ساده است، اما ممکن است دقت بالایی نداشته باشند.
2. ابزار دقیق دیجیتال: این ابزارها از نمایشگر دیجیتال برای نمایش مقدار اندازه گیری شده استفاده می کنند. این نوع ابزارها، دقیق تر هستند و در پروژه ها و فرایندهایی با حساسیت بالاتر مورد استفاده قرار می گیرند.

ابزار دقیق را می توان براساس نوع تجهیزاتی که در آن به کار می رود به سه دسته زیر تقسیم کرد:

ابزارهای مکانیکی: این ابزارها که برای شرایط استاتیک و پایدار بسیار قابل اعتماد هستند دارای قطعات متحرکی می باشند که سنگین و حجیم هستند و در نتیجه جرم زیادی دارند. به همین دلیل، قادر به اندازه گیری سریع در شرایط پویا و گذرا نیستند.

ابزارهای الکتریکی: روش های الکتریکی برای نشان دادن اندازه گیری های انجام شده سریعتر از ابزارهای مکانیکی هستند. اما معمولاً حرکت مکانیکی وسیله اندازه گیری موجب اندازه گیری و سپس نمایش اندازه روی نمایشگر می شود درنتیجه، این ابزارها پاسخ زمانی محدودی دارند.

ابزارهای الکترونیکی: این ابزارها از حرکت الکترون ها برای اندازه گیری استفاده می کنند. بنابراین زمان پاسخ آنها بسیار کوتاه است و می توان از آنها در اکثر اندازه گیری های علمی و صنعتی که نیاز به پاسخ بسیار سریع دارند، استفاده کرد.

انواع تجهیزات ابزار دقیق

تجهیزات ابزار دقیق، بسیار متنوع هستند و براساس کاربردی که دارند می توان آنها را در سه دسته بندی زیر قرار داد:

تجهیزات نمایش دهنده

این نوع ابزار دقیق معمولا دارای یک درجه است که روی یک مقیاس حرکت می کند و مقدار کمیت قابل اندازه گیری را در لحظه اندازه گیری کرده و نشان می دهند. آمپرمتر، ولت متر یا وات متر به این نوع تجهیزات ابزار دقیق مجهز هستند.

تجهیزات ثبت کننده

این تجهیزات ابزار دقیق، به طور مداوم تغییرات هر مقدار را با توجه به زمان ثبت می کنند. مثلا تجهیزات رکورد پتانسیومتری که برای نظارت بر دما استفاده می شود، دماهای لحظه ای را روی یک نمودار میله ای ثبت می کند و نمایش می دهد.

تجهیزات اندازه گیری مصرف

این ابزارها مصرف کل یک کمیت مثل برق، انرژی و غیره را در یک دوره زمانی خاص ثبت می کنند. آنها برای نمایش مقدار مجموع در یک دوره زمانی خاص طراحی می شوند و نمی توانند مقادیر را لحظه ای نمایش دهند. آمپر ساعت متر و انرژی متر از انواع ابزار دقیق پرکاربردی هستند که با این تجهیزات ساخته شده اند.

اجزا اصلی تشکیل دهنده ابزار دقیق

ابزارهای اندازه گیری از اجزا مختلفی تشکیل شده اند که در کنار هم می توانند نتایج دقیق و قابل اعتمادی را نمایش دهند. این اجزا برای اطمینان از اندازه گیری دقیق مقادیر و کمیت های مختلف مانند جریان، آمپر، دما، انرژی و بسیاری موارد دیگر ضروری هستند.

هر یک از انواع ابزار دقیق با توجه به هدف کاربردشان ممکن است به یک یا چند مورد از اجزا زیر مجهز باشند:

• سنسور
• مبدل
• واحد پردازش
• صفحه نمایش یا نشانگر
• اتصالات و کابل ها
• درجه و عقربه
• پیچ کنترل
• منبع تغذیه
• و …

 تعمیر دستگاه های ابزار دقیق

تعمیر و کالیبراسیون ابزار دقیق یکی از مهمترین عواملی است که روی ارائه نتایج دقیق توسط این تجهیزات تاثیر می گذارد. معمولا تجهیزاتی که به طور مداون مورد استفاده قرار می گیرند پس از مدتی از کالیبر خارج شده و نیاز به تعمیر و بازبینی دکره ای پیدا می کنند.